Hoe werkt de energiemarkt?

Het einde van het sociaal tarief, en nu? - Opinie

Vanaf 1 juli 2023 dropt de regering bijna een half miljoen gezinnen zo maar in de complexe energiemarkt door het sociaal tarief voor hen af te schaffen.


Beste regering,

Vanaf 1 juli 2023 droppen jullie bijna een half miljoen Belgische gezinnen zo maar in de complexe energiemarkt. Want zij zullen niet langer het sociaal tarief ontvangen, dit kan hun energiefactuur aanzienlijk doen stijgen.

Het sociaal tarief was een tijdelijke steunmaatregel om mensen met een verhoogde tegemoetkoming voor de sociale zekerheid te helpen, eerst tijdens de coronacrisis en daarna met de energiecrisis die erop volgde. Veel van de geholpen gezinnen hebben een zorgbehoevend gezinslid en daardoor ook hogere kosten. Een hoge energiefactuur kan grote gevolgen hebben. 

 

Veranderen van energieleverancier is de eerste stap

Blijkbaar is er een overgangsperiode van 3 maanden voorzien. Zou het geen goed idee zijn om deze mensen tijdens die periode fatsoenlijk te informeren over de energiemarkt in plaats van ze aan hun lot over te laten? Leg de mensen uit hoe ze de energietarieven nauw in de gaten kunnen houden. En hoe onze - eigenlijk heel vrije - energiemarkt hen toelaat om snel en vlot van leverancier te veranderen. Door te blijven checken en switchen kunnen alle energieconsumenten veel besparen op hun energiefactuur, dat moet sowieso de eerste stap zijn voor dat half miljoen gezinnen. 

 

Informatie en educatie nodig

Uit een kwantitatieve studie die June Energy liet uitvoeren door Data Synergy bij meer dan duizend Vlamingen met een digitale meter blijkt dat de kennis over energie maar bij een kwart goed zit: 27% weet wat een kilowattuur is en wat bepaalde toestellen verbruiken. Het gebrek aan kennis bij de consument is rechtstreeks de verantwoordelijkheid van de overheid en de regulatoren: educatie van de markt helpt de consument om beslissingen te nemen en bijvoorbeeld te investeren in de energietransitie. De installatie van een digitale meter zou een perfect moment moeten zijn om consumenten een informatiepakket mee te geven. Een gemiste kans dus, want nu zien we dat 73% van de Vlamingen met een digitale meter eigenlijk niet begrijpen wat ze verbruiken.

Er is dus meer kennis over energie nodig. Fijnmazig inzicht in het verbruik zou door de netbeheerder standaard geactiveerd moeten zijn (nu is dat pas voorzien in 2025). Ter vergelijking: mensen weten zeer goed wat hun auto verbruikt, in l/100km, en hoe ze minder kunnen verbruiken. Daarnaast weten ze meestal niet wat hun droogkast of verwarming verbruikt, nochtans energievreters.

 

Voelbare energiecrisis

Verder bleek uit het onderzoek dat de energiecrisis van het afgelopen jaar veel gevolgen heeft gehad en nog zal hebben: Vlamingen hebben hun gedrag aangepast en heel concrete acties genomen om te besparen, de meerderheid (70%) zette de verwarming lager. Slechts een derde van de huishoudens (34%) met een digitale meter kwam tot effectieve investeringen om de eigen woning energie-efficiënt te maken, bijvoorbeeld in zonnepanelen en thuisbatterijen, warmtepompen, nieuwe ramen of isolatie.

Net nu het hard nodig is dat onze huizen energetisch verbeterd worden, zien we dat 2 op 3 Vlaamse huishoudens met digitale meter niet kunnen inzetten op energie-investeringen omdat ze het zich niet kunnen veroorloven, allicht door die crisis. Deze energiecrisis werd naar het eind te vaak bestempeld als “niet zo erg”. De laatste maanden horen we continu dat de energieprijzen volop aan het dalen zijn en er eigenlijk geen probleem meer is. Dat is natuurlijk onzin. Dit onderzoek toont haarscherp aan dat heel veel mensen deze crisis wel degelijk hebben gevoeld en nog moeilijke keuzes moeten maken om voorbereid te zijn op volgende winter.

 

Slechts 12% switcht

Over veranderen van energieleverancier: als een van de ‘eenvoudige maatregelen’ die mensen kunnen nemen, is het verbazend dat slechts 12% dit effectief doet. Daar noteerden de onderzoekers gelatenheid in de commentaren: “het heeft toch geen zin”, “de prijzen zijn toch hoog”. Toch kregen de klanten van June evenveel voorstellen voor June Switch in dezelfde periode, dat wil zeggen dat er telkens een beter tarief beschikbaar was.

 

Komaan, overheid

Het is dus een kwestie van weten en vervolgens ook effectief te handelen. Zonnepanelen zijn een investering, veranderen van leverancier niet. Toch geven mensen aan niet goed te weten niet hoe ze daaraan moeten beginnen. Met de juiste kennis van zaken kan iedereen het. Een open, sensibiliserende communicatie van de overheid kan ons hier allemaal wegwijs maken.

 

***

Over het onderzoek

Het Mechelse marktonderzoeksbureau DataSynergy bevroeg tussen 7 en 16 februari in opdracht van June Energy 1.016 Vlamingen met een digitale meter over hun energiegedrag naar aanleiding van de energiecrisis. De steekproef bevatte 79% huiseigenaars, 14% eigenaars van een appartement en 7% huurders.

 

 

Similar posts

Blijf op de hoogte van de nieuwste energietips en -trends.

 

Schrijf je in voor onze nieuwsbrief en ontvang het laatste nieuws, tips en adviezen over energiebesparing en efficiëntie, en waardevolle inzichten over de energiemarkt.